انتشار گرایی
مکتب دیگر فکری که از روشهای مقایسه ای استفاده کرد تا تفاوتهای جوامع را در سطوح مختلف پیشرفت توضیح دهد مکتب انتشار گرایی است. اندیشه انتشار گرایی که در بخش اولیه قرن 19 توسعه یافت معتقد بر ان بود که تغییرات اجتماعی زمانی اتفاق میافتد که جوامع خصوصیات فرهنگی را از یکدیگر وام بگیرند. دانش فرهنگی مرتبط با تکنولوژی،ایده های اقتصادی، دیدگاه های مذهبی و فرم های هنری از جامعه ای به جامعه دیگر منتشر میشوند.دو مکتب مهم انتشار گرایی وجود داردنسخه بریتانیایی مربوط به الیوت اسمیت و ویلیام پری بود و نسخه آلمانی مربوط به فادر ویلهم اشمیت بود.
انتشار گرایی بریتانیایی
نظرات مکتب انتشار گرایی بریتانیایی منشعب از تحقیقات در باره مصر باستان بود. اسمیت و پری متخصصان فرهنگ مصری بودند و چندین سال تحقیقاتی درباره مصر باستان انجام دادند بر پایه همین تجربیات معتقد بودند که تمام جنبه های تمدن از تکنولوژی گرفته تا مذهب از سرزمین مصر نشات گرفته و به سایر مناطق فرهنگی انتشار یافته است. این افراد در توضیح اینکه پس چرا برخی از فرهنگها هیچ خصوصیت فرهنگی مصری را ندارند، به دیدگاههای نژاد پرستانه(قوم مرکزی) روی آوردند، بر اساس این دید گاه(نژاد پرستانه)برخی از فرهنگها از بین رفته اند یعنی بر خلاف جهان متمدن مردمان جوامع کمتر پیشرفته(عقب مانده) به راحتی آن ایده های اصلی را که از مصر باستان وام گرفته بودند ، فراموش کرده اند.
انتشار گرایی آلمانی
مکتب انتشار گرایی آلمانی تا حدی متفاوت از مکتب بریتانیایست . اشمیت و پیروانش بر این عقیده بودند که تعدادی مراکز اولیه تمدنی وجود داشته که ویژگی های فرهنگی از این مراکزبه خارج از آن و به صورت دایره وار به مناطق و گروه ها منتشر شده است این دید گاه در آلمان اشاره به مکتب فرهنگیkulturkreise (دوایر فرهنگی) دارد.در توضیح اینکه چرا برخی از جوامع اولیه خصوصیات تمدنی را ندارند مکتب آلمانی هم همانند مکتب بریتانیایی معتقد است که این گروه های انسانی از بین رفته اند. بنابراین دید گاه های انتشار گرایی مانند دید گاه های تکامل گرایی تک خطی، دور نمایی نژاد پرستانه از جوامع انسانی خارج از روند کلی تمدن غرب ارائه میکند
نکات قوت و ضعف نظریه انتشار گرایی
دید گاه های انتشار گرایان اولیه متکی بر تصورات نادرست از تواناییهای خلاقانه نوع بشر بود .انتشار گرایان همانند نظریه پردازان تک خطی معتقد به تصورات نژاد پرستانه درباره پستی ذاتی مردمان غیر غربی بودند.انها فکر میکردند که برخی از مردم به اندازه کافی خلاق نیستند تا خصوصیات فرهنگیشان را توسعه دهند.ضعف و محدودیت دیگر روش انتشار گرایی فرض اشتباه ان بود که بر اساس ان خصوصیات فرهنگی در مناطق فرهنگی مشابه به طرز غیر قابل اجتنابی از یک جامعه به جامعه دیگر منتشر می شود.
انسان شناسان در یافته اند که انتشار، یک فرایند غیر قابل اجتناب نیست و جوامع بدون تبادل خصوصیات فرهنگی هم میتوانند در جوار یک دیگر وجود داشته باشند برای مثال درفصل 3 دیدیم که گروه های آمیش در ایالات متحده عمدا پایبند روشهای سنتی خودشان بودند در حالی که بخشی از یک ملتی بودند که تکنولوژی مدرن در آن غالب بود.
در هر حال انتشار گرایی به عنوان روشی در درک پیشرفت اجتماعی ، تا حدی ارزش دارد.برای مثال انتشار گرایی در توضیح ظهور تمدن های کلاسیک در مصر ،یونان و روم کمک زیادی میکند. معتقدان این مکتب بر این باورند که جوامع به واسطه ارتباط مستمر از طریق تجارت ومسافرت بسیاری از ویژگی های فرهنگی را از یک دیگر وام می گیرند مثل سیستم نگارش. بنابراین توضیحات این گروه از انسان شناسان هم مانند همان داستان مرد نابینا و فیل به بخشی از سوالات مربوط به جامعه و رفتار انسانی پاسخ میدهد.